یون آمونیوم

یون آمونیوم بیشتر به صورت کربنات آمونیوم در اکثر آبهای طبیعی یافت می شود به گونه ای که کمتر آبی را بدون این یون می توان یافت. آمونیاک موجود در آب می توند از منابع بی ضرر یا منابع آلوده باشد خاکهای حاصلخیز ، مواد حیوانی و نباتی در حال تجزیه دارای آمونیاک می باشند. فاضلابهای خانگی از منابع آلودگی آمونیاکی هستند. ادرار انسان و حیوان حاوی مقادیر زیادی کربنات آمونیاک است. پسابهای کشاورزی نیز به علت مصرف کودهای شیمیایی، مثل کود اوره، نیترات آمونیوم، فسفات آمونیوم و نیز کودهای حیوانی، غنی از آمونیاک می باشند. همچنین فاضلاب صنایع پتروشیمی، صنایع کنسرو سازی، ریسندگی، صنایع فلزی، نیروگاه های حرارتی، واحدهای آبزی پروری و فرآوری محصولات دریایی دارای آمونیاک است. در اثر احیا نیتراتها آمونیاک تولید می شود. در طول عملیات متابولیکی سلولهای زنده تجزیه بیولوژیکی سلول های مرده پروتئینها و پلی پپتیدهای آن توسط هضم آنزیمی وعملیات میکرو بیولوژیکی شکسته می شود و تولید آمونیاک می کند.

شیمیدانهایی که با فاضلاب یا آبهای تازه سرو کار داشته اند دریافتند که بیشتر ازت در ابتدا به ازت آلی و آمونیاکی بوده که با گذشت زمان ازت آلی به آمونیاک تبدیل می شود که در صورت وجود اکسیداسیون آمونیاک به نیتریت منجر می شود. آبهایی که بیشتر دارای ازت آلی و آمونیاکی می باشند به عنوان آبهای تازه آلوده شده در نظر گرفته می شوند در نتیجه دارای پتانسیل خطر بالایی می باشند. آبهایی که در آنها ازت به شکل نیترات می باشد به عنوان آبهایی که در گذشته های دور آلوده شده اند منظور شده و در نتیجه خطر کمتری برای سلامتی عموم دارند.

ازت آمونیاکی علاوه بر این که برای بعضی از آبزیان خاصیت سمی دارد به گونه ای که غلظت حدود 2 میلی گرم در لیتر ازت آمونیاکی اکثر ماهیان سرد آبی را از بین می برد می تواند اکسیژن محلول آبها را پایین آورده و حیات ماهی ها را به خطر اندازد. همچنین در شرایط خاص نیز باعث رشد بی حد و حصر گیاهان آبزی شده و اثرات نامطلوبی از جمله اتریفیکاسیون دریاچه ها را به وجود آورد. آمونیوم نیز در واکنش با کلر تولید کلرآمین می نماید که علاوه بر داشتن اثرات گندزدایی برای آبزیان در آبهای پذیرنده سمی می باشد.

اثرات سوء نیترات و نیتریت بر سلامت انسان نیز غیر قابل چشم پوشی است. نیترات و نیتریت در بخش های ابتدایی روده ی کوچک به سرعت جذب شده و وارد خون می شوند در خون نیتریت سریعاً به نیترات اکسید شده سپس طی فرآیندی، هموگلوبین خون را به متهموگلوبین تبدیل می کند. در این حالت هموگلوبین توانایی برقراری پیوند با اکسیژن و گاز کربنیک و در نتیجه انتقال آن بین بافتها و ریه ها را نخواهد داشت. زمانی که غلظت متهموگلوبین در هر دسی لیتر خون به 5/1 گرم و یا حداثل 10 درصد غلظت هموگلوبین بالغ گردد عوارض کم خونی و سیانوز در شخص ایجاد می گردد. سازمان جهانی بهداشت رهنمود 2/0 میلی گرم در لیتر را برای عوارض مزمن نیتریت و 50 میلی گرم در لیتر نیترات را توصیه کرده است.